news

Δύο λέξεις. Πλατεία Βικτωρίας.

Αυτό είναι το όνομα μιας μικρής πλατείας που βρίσκεται δύο τετράγωνα μακριά από τον ξενώνα του Φάρου στο κέντρο της Αθήνας. Εκατοντάδες έφηβοι αιτούντες άσυλο – που φτάνουν στην πρωτεύουσα της Ελλάδας κάθε μήνα – θυμούνται ότι τη συνάντησαν στη διαδρομή τους μέχρι εδώ.

Κι αυτό συμβαίνει επειδή η πλατεία Βικτωρίας είναι το κύριο σημείο συνάντησης των προσφύγων που φτάνουν στην πόλη.

Η περιοχή γύρω από την πλατεία έχει χάσει τη αίγλη της Αθηναϊκής αστικής τάξης. Τώρα πια είναι μια παραμελημένη γειτονιά με άθλια γκρίζα κτήρια και ξεφτισμένους τοίχους που καλύπτονται από γκράφιτι.

Για τους εφήβους και τους νεαρούς πρόσφυγες, η Πλατεία Βικτωρίας είναι μια ψεύτικη σανίδα σωτηρίας. Από τη μία πλευρά, είναι το μέρος όπου οι εθελοντές θα τους προσφέρουν το πρώτο τους ζεστό γεύμα στην Αθήνα. Είναι το μέρος όπου θα συναντήσουν τους φίλους τους, οι οποίοι ταξιδεύουν κι αυτοί χωρίς να συνοδεύονται από κάποιο μέλος της οικογένειας τους. Από την άλλη, πολλοί έφηβοι που έχουν άμεση ανάγκη στέγασης ίσως ακολουθήσουν κάποιους ξένους που θα τους προσφέρουν ένα «ασφαλές» μέρος για να μείνουν. Μετά από μερικούς μήνες θα βρεθούν και πάλι στον δρόμο, σε μια προσπάθεια να αποδράσουν από την σεξουαλική κακοποίηση και τη βία.

Ένα προσωρινό σπίτι στην πλατεία

Από το 2014, η ομάδα του Φάρου διαρκώς εντοπίζει παιδιά πρόσφυγες, που έχουν περάσει τα σύνορα της Ελλάδας και έχουν φτάσει μόνα τους στην Αθήνα. Το προσωπικό μας περπατάει και οδηγεί γύρω από την πλατεία Βικτωρίας αρκετές φορές την ημέρα για να τα εντοπίσει και να τα οδηγήσει σε ασφαλές μέρος.

Το 2015, δεκάδες αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες κοιμούνταν στον ανοιχτό χώρο της πλατείας. Εξουθενωμένες οικογένειες με μικρά παιδιά, νεαροί άνδρες, ηλικιωμένοι και ομάδες εφήβων περνούσαν λίγες μέρες εδώ πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας και τη δυτική Ευρώπη. Τότε ιδρύσαμε το πρώτο Κέντρο Ημέρας σε διαφορετική τοποθεσία. Προσφέραμε ζεστά γεύματα, δραστηριότητες αναψυχής και άτυπα μαθήματα. Το 2018, αυτές οι υπηρεσίες ενσωματώθηκαν στο Εκπαιδευτικό Κέντρο “Horizon Center” του Φάρου.

Μετά το κλείσιμο των συνόρων και της αποκαλούμενης Βαλκανικής πορείας το 2016, η πλατεία άρχισε πάλι να γεμίζει με πρόσφυγες. Αυτή τη φορά ήταν άνθρωποι που έφτασαν στην Αθήνα από υπερπλήρεις καταυλισμούς προσφύγων ή που πρόσφατα έμειναν άστεγοι, μετά από την έφοδο της Ελληνικής Αστυνομίας σε αρκετά κοντινά κατειλημμένα κτήρια. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2020, 11.000 αναγνωρισμένοι πρόσφυγες εκδιώχθηκαν από τις προσωρινές τους κατοικίες. Μερικοί από αυτούς είναι ακόμα άστεγοι.

Αυτό το καλοκαίρι η ομάδα μας παρατήρησε επίσης μια αύξηση ασυνόδευτων αιτούντων άσυλο να κοιμάται σε πρόχειρα καταλύματα γύρω από την πλατεία. Χρησιμοποιούσαν λίγα ρούχα και χάρτινα κουτιά για να φτιάξουν στρώματα, ώστε να μην κοιμούνται στο τσιμέντο. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), τον Οκτώβριο γύρω στα 1.000 παιδιά διέμεναν σε “επισφαλείς συνθήκες στέγασης”. Ο πραγματικός αριθμός, ωστόσο, είναι πολύ μεγαλύτερος. Κάποιοι έφηβοι που κοιμούνται σε πρόχειρα καταλύματα έχουν δραπετεύσει από ξενώνες που υπάρχουν σε μικρότερες πόλεις της Ελλάδας με σκοπό να έρθουν στην Αθήνα και να δουλέψουν για να στείλουν χρήματα πίσω στις οικογένειες τους. Άλλοι έχουν αποδράσει από κακοποιητικούς ιδιοκτήτες σπιτιών, που τους νοικιάζουν παράνομα κοινόχρηστα διαμερίσματα. Κάποιοι βρίσκονταν υπό καθεστώς αιχμαλωσίας από συμμορίες που πουλούν ναρκωτικά για να τους παρασύρουν στην εγκληματικότητα.

Κίνδυνοι μετά την Covid-19

Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων μηνών προσπαθούσαμε να σκεφτούμε πόσο εξαιρετικά ευάλωτα είναι αυτά τα παιδιά. Από την εμπειρία των περασμένων ετών έχουμε καταλάβει ότι τα άστεγα παιδιά πρόσφυγες έχουν την ανάγκη ειδικής και στοχοθετημένης υποστήριξης, που είναι δύσκολο να ενσωματωθεί και να παρασχεθεί στο σχολικό πλαίσιο. Αυτά τα αγόρια και τα κορίτσια χρειάζονται ένα χώρο όπου θα μπορέσουν να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις, να λάβουν άμεση και συνεχόμενη ψυχοκοινωνική υποστήριξη και φροντίδα και πρέπει να ληφθούν μέτρα για την εξεύρεση λύσεων σταθεροποίησης.

Η κρίση λόγω της Covid-19 και τα πρόσφατα μέτρα που έχουν ληφθεί για την πρόληψη της εξάπλωσής της έχουν δημιουργήσει συνθήκες κατάλληλες για την αύξηση της κακοποίησης των παιδιών προσφύγων, οι οποίες δεν θα πρέπει να παραμείνουν ανεξέλεγκτες.

Αρκετοί έφηβοι αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες έχουν εξομολογηθεί στην δική μας ομάδα έργου δρόμου ότι έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση από ενήλικους που τους πρόσφεραν προσωρινό κατάλυμα. Άλλοι έχουν εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης ενώ εργάζονταν στη μαύρη αγορά. Η πιο εκπληκτική εμπειρία για όλους ήταν όταν τα παιδιά ξεκίνησαν να χτυπούν την πόρτα του ξενώνα μας, ζητώντας προστασία και μέρος για να κοιμηθούν το βράδυ.

Η τρέχουσα πραγματικότητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας – η έλλειψη καταφυγίων για τα ασυνόδευτα παιδιά στην Αθήνα σε συνδυασμό με το φόβο της σύλληψης και της κράτησης από την Ελληνική Αστυνομία – κάνουν λιγότερο πιθανή τη διαφυγή των νεαρών θυμάτων από τους κακοποιητές τους.

Στις αρχές Νοεμβρίου επεκτείναμε τη λειτουργία μας με ένα καινούργιο Κέντρο Ημέρας κοντά στην Πλατεία Βικτωρίας. Προσφέρουμε ένα ασφαλές μέρος για τη μείωση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν όταν είναι μόνα. Επιπλέον, εξασφαλίζουμε ότι όλα τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι παραπέμπονται στις αρμόδιες αρχές και προετοιμάζονται για περαιτέρω εκπαίδευση και ενσωμάτωση μακροπρόθεσμα.

Οι ομάδα μας χαρτογραφεί τη γειτονιά γύρω από την πλατεία για να εντοπίσει άστεγα παιδιά πρόσφυγες που ζουν εκεί. Μετά, ερχόμαστε σε μια πρώτη επαφή μαζί τους για να τους προσφέρουμε άμεση υποστήριξη και να χτίσουμε γέφυρες επικοινωνίας με το Κέντρο.

Γνωρίζουμε, φροντίζουμε και υποστηρίζουμε κάθε παιδί ξεχωριστά. Προσφέρουμε ψυχοκοινωνική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων σε κοινωνικές υπηρεσίες για να διασφαλίσουμε έναν μόνιμο τόπο κατοικίας, συναισθηματική υποστήριξη και συμβουλευτική. Επίσης, σερβίρουμε, καθημερινά, ζεστά γεύματα και τσάντες έκτακτης ανάγκης με εξοπλισμό ατομικής προστασίας.

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε;

Η Πλατεία Βικτωρίας δεν είναι μέρος για παιδιά.

Κι έτσι, ξαναγυρίζουμε στους δρόμους για να τα φροντίσουμε. Η έμπειρη ομάδα μας λειτουργεί ένα μικρότερο και πιο ευέλικτο Κέντρο Ημέρας, το οποίο θα ενσωματώνει έργο streetwork και πρόγραμμα ποδοσφαίρου. Το Κέντρο Ημέρας θα πρέπει να έχει ισχυρούς δεσμούς με τον ξενώνα και το Horizon Center.

Ελπίζουμε ότι θα “φωτίσουμε” το δρόμο τους με την παρουσία μας στη γειτονιά. Αν επιθυμείτε να μάθετε περισσότερα για τη δράση μας, ακολουθήστε μας τους επόμενους μήνες, καθώς θα κοινοποιούμε ενημερώσεις από την ομάδα μας και, όπως ευελπιστούμε, ιστορίες ελπίδας. Αν θέλετε να συνεργαστείτε με εμάς προκειμένου να απομακρύνουμε αυτά τα παιδιά από την κακοποίηση και την εκμετάλλευση, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για να μάθετε πώς μπορείτε να βοηθήσετε.